Mức thuế mới, cao nhất tại châu Á, có hiệu lực từ 0 giờ 1 phút sáng thứ Tư tại Washington, gấp đôi mức 25% trước đó đối với hàng xuất khẩu Ấn Độ.

Thuế sẽ tác động đến hơn 55% lượng hàng xuất sang Mỹ, thị trường lớn nhất của Ấn Độ, và ảnh hưởng nặng nề đến các ngành thâm dụng lao động như dệt may và trang sức. Các mặt hàng chủ lực như điện tử và dược phẩm được miễn áp thuế, tạm thời bảo vệ các khoản đầu tư lớn mới đây của Apple Inc. tại Ấn Độ.

Động thái này đánh dấu sự xuống dốc rõ rệt trong quan hệ song phương, đồng thời đảo ngược chiến lược lâu năm của Washington nhằm lôi kéo Ấn Độ như một đối trọng với Trung Quốc.

Trump chỉ trích Ấn Độ vì mua dầu của Nga, mà theo ông, đang tài trợ cho cuộc chiến của Tổng thống Vladimir Putin tại Ukraine. New Delhi đã bảo vệ quan hệ với Moscow và gọi hành động của Mỹ là “không công bằng, vô lý và không thể chấp nhận”.

Mức thuế cao ngất ngưởng này đe dọa năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Ấn Độ so với các đối thủ như Trung Quốc và Việt Nam, đồng thời đặt dấu hỏi về tham vọng của Thủ tướng Narendra Modi biến quốc gia Nam Á này thành trung tâm sản xuất lớn.

Các nhà xuất khẩu quần áo, giày dép và hàng tiêu dùng nhỏ như đồ chơi đang chuẩn bị cho việc đơn hàng sụt giảm và nguy cơ cắt giảm việc làm.

“Điều này sẽ tác động rất lớn đến các nhà xuất khẩu Ấn Độ vì mức thuế 50% là không thể chấp nhận với khách hàng,” Israr Ahmed, giám đốc điều hành Farida Shoes Pvt. Ltd. nói. Công ty ông phụ thuộc 60% doanh thu vào thị trường Mỹ. Ông cho biết nhiều khách hàng đã yêu cầu cung cấp thông số hàng hóa để chia sẻ với nhà cung ứng ở các quốc gia khác, làm tăng nguy cơ đơn hàng bị chuyển sang Bangladesh hoặc Việt Nam.

Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ chưa đưa ra bình luận trong ngày thứ Tư.

Các mức thuế này khiến giới chức Ấn Độ bất ngờ, sau nhiều tháng đàm phán thương mại giữa New Delhi và Washington. Ấn Độ là một trong những nước đầu tiên mở đàm phán với chính quyền Trump, nhưng mức thuế cao cùng chính sách bảo hộ trong các lĩnh vực như nông nghiệp và sữa đã khiến các nhà đàm phán Mỹ thất vọng.

Quan hệ song phương càng xấu đi sau khi Trump liên tục chỉ trích việc Ấn Độ mua dầu Nga. New Delhi cho rằng các giao dịch này giúp ổn định thị trường năng lượng và khẳng định sẽ tiếp tục mua dầu Nga “tùy theo lợi ích tài chính”.

Căng thẳng còn gia tăng sau khi Trump nhiều lần tuyên bố ông đã làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa Ấn Độ và Pakistan sau cuộc xung đột vũ trang bốn ngày vào tháng 5. Tổng thống Mỹ nói ông đã dùng các thỏa thuận thương mại như một quân bài mặc cả trong thỏa thuận ngừng bắn, điều mà Modi và các quan chức cấp cao nhiều lần phủ nhận.

Trump nhắc lại tuyên bố này tại Nhà Trắng hôm thứ Ba, miêu tả Modi là một “người tuyệt vời”, và cho biết ông đã gọi điện cho Modi để ngăn cuộc xung đột Ấn Độ Pakistan leo thang thành chiến tranh hạt nhân.

Mối quan hệ rạn nứt với Washington đang thúc đẩy Ấn Độ tìm cách gắn kết hơn với các thành viên khác trong khối BRICS. Bắc Kinh và New Delhi gần đây đã nỗ lực hàn gắn sau khi quan hệ tụt dốc vì các cuộc đụng độ biên giới năm 2020.

Dự kiến tuần tới, Modi sẽ gặp Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề hội nghị an ninh tại Trung Quốc, chuyến thăm đầu tiên của ông đến đây trong bảy năm.