Tâm lý lạc quan dành cho các dòng chip nội địa cho thấy ngành công nghệ Trung Quốc đang bước vào giai đoạn chuyển mình. Kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng của công ty Cambricon, thông tin Alibaba đang thử nghiệm phần cứng AI mới, cùng việc Bắc Kinh từ chối cho Nvidia tiếp tục phân phối chip H20 tại Trung Quốc cho thấy ngành công nghiệp AI của quốc gia này cuối cùng đã bắt đầu hưởng ứng chiến lược tự chủ công nghệ của chính phủ.

Cùng với đó, tờ The Information đưa tin rằng ngay cả DeepSeek, một trong những startup AI hàng đầu, cũng đang sử dụng chip do Huawei sản xuất để huấn luyện một số mô hình, dù vẫn dùng chip của Nvidia cho các mô hình lớn nhất và mạnh nhất.

Sự thay đổi này từ lâu đã là mục tiêu ưu tiên của Bắc Kinh, ngay cả khi doanh nghiệp trong nước vẫn ưa chuộng sản phẩm chất lượng vượt trội của Nvidia. Tuy nhiên, khi xu hướng sử dụng chip nội địa được thúc đẩy, các nhà phát triển sẽ dần chuyển sang xây dựng và triển khai mô hình AI dựa trên nền tảng phần cứng trong nước. Việc này tạo điều kiện để các công ty công nghệ Trung Quốc nâng cao năng lực sản xuất và đẩy mạnh đầu tư cho nghiên cứu phát triển.

Lần này, động lực thúc đẩy hệ sinh thái nội địa không chỉ đến từ các chỉ đạo hành chính. “Các lệnh trừng phạt gia tăng. Chính sách hỗ trợ. Nhưng chính thực tế thị trường mới buộc các công ty phải hành động thật nhanh,” nhà phân tích công nghệ Rui Ma viết trên X. Theo bà, tốc độ phát triển AI tăng vọt sau khi DeepSeek ra mắt khiến việc cạnh tranh trở thành lựa chọn hợp lý nhất cho các công ty Trung Quốc.

Trong làn sóng đó, thế giới đang theo dõi sát sao nỗ lực bắt kịp Nvidia của Huawei. Cambricon nổi bật vì là một trong số ít công ty thiết kế chip AI của Trung Quốc đã niêm yết công khai, nhưng không phải là lựa chọn duy nhất. Các startup khác tại Thượng Hải như Enflame và MetaX cũng đang nhanh chóng nắm bắt cơ hội.

Tuy nhiên, sự hưng phấn hiện tại vẫn cần được nhìn nhận một cách thận trọng. Chính các công ty trong ngành đã đưa ra những cảnh báo. Cambricon từng nhấn mạnh rằng giá cổ phiếu có thể đã vượt xa “giá trị thực của doanh nghiệp.” Công ty cũng bác bỏ tin đồn về sản phẩm mới và lưu ý rằng chuỗi cung ứng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sau đợt tăng mạnh trong tháng 8, giá cổ phiếu Cambricon đã giảm sâu nhất kể từ tháng 4 trong phiên giao dịch ngày 4.9. Trước đó, vào tháng 6, nhà sáng lập Huawei, ông Nhậm Chính Phi, cũng hạ thấp kỳ vọng khi phát biểu trên trang nhất của Nhân Dân Nhật Báo, cho rằng công ty “vẫn tụt hậu một thế hệ so với Mỹ.” Cùng thời điểm, MetaX cũng đã đề cập đến các thách thức mang tính hệ thống trong hồ sơ chuẩn bị IPO.

Một vấn đề lớn khác là khả năng tăng sản lượng đủ nhanh để đáp ứng nhu cầu. Theo Financial Times, Bắc Kinh đang đặt mục tiêu tăng gấp ba sản lượng chip AI vào năm tới. Tuy nhiên, việc xây dựng nhà máy bán dẫn tiên tiến cần nhiều thời gian, trong khi các thiết bị sản xuất quan trọng đang bị Mỹ và các đồng minh cấm xuất khẩu vào Trung Quốc.

Hiện nay, các nhà phân tích ước tính Cambricon có thể giao khoảng 143.000 chip trong năm 2024. Trong khi đó, Mỹ dự đoán Huawei khó có thể sản xuất hơn 200.000 chip AI tiên tiến trong năm 2025. Về phần Nvidia, hãng đã bán được khoảng 1 triệu chip H20 trong năm nay, dù con số này có thể bao gồm lượng hàng tồn kho được tích trữ trước khi bị cấm. H20 hiện là dòng chip AI tiên tiến nhất mà Nvidia được phép bán tại Trung Quốc theo quy định hiện hành. Đầu năm nay, Mỹ từng tạm thời cấm dòng chip này trước khi cho phép bán trở lại.

Mặc dù không thể tiếp cận các dòng chip mạnh nhất của Nvidia, các công ty AI hàng đầu Trung Quốc vẫn đang chứng minh khả năng tối ưu hóa mô hình để hoạt động trên công nghệ cũ hơn từ Huawei và Cambricon. Bất chấp những bất định xoay quanh dòng H20, các nhà phân tích của Bloomberg Intelligence nhận định rằng “Trung Quốc vẫn có nền tảng tốt để bước tiếp trong lĩnh vực AI.”

Tại Mỹ, các tập đoàn công nghệ lớn đang chạy đua nhằm phá vỡ giới hạn hiệu suất và theo đuổi trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), lĩnh vực đòi hỏi tài nguyên tính toán tối tân nhất. Tuy nhiên, chưa rõ liệu việc sở hữu công nghệ mạnh nhất có thực sự cần thiết đối với sáng kiến AI+ của Chủ tịch Tập Cận Bình hay không. Sáng kiến này đặt mục tiêu đưa AI vào mọi lĩnh vực đời sống, miễn là các công cụ được sử dụng đủ tốt để hoàn thành nhiệm vụ.

Cuối cùng, phép thử quan trọng để đánh giá liệu Bắc Kinh có thực sự vượt qua Nvidia hay chưa sẽ nằm ở phản ứng của Trung Quốc nếu Mỹ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đối với các dòng chip mạnh hơn. Trong bối cảnh chip AI ngày càng trở thành công cụ mặc cả trong cuộc chiến thương mại, không thể loại trừ khả năng Bắc Kinh vẫn muốn buộc Mỹ phải nhượng bộ thêm về công nghệ.

Trong buổi công bố kết quả kinh doanh gần đây, tổng giám đốc điều hành Nvidia, ông Jensen Huang, cho biết có “khả năng thực tế” rằng chính phủ Mỹ sẽ cho phép hãng bán dòng chip Blackwell tại Trung Quốc. Đây là dòng chip mạnh hơn nhiều so với H20 cũng như các chip nội địa hàng đầu hiện nay. Bắc Kinh có thể thuyết phục doanh nghiệp trong nước quay lưng với H20 để chọn chip nội địa, nhưng nếu muốn bắt kịp Thung lũng Silicon, ngành AI Trung Quốc sẽ khó có thể từ chối công nghệ thế hệ mới này.

Dù mọi chuyện vẫn chưa ngã ngũ, những gì đang diễn ra cho thấy Nvidia đang dần mất chỗ đứng tại thị trường Trung Quốc.