Tổng thống Donald Trump cam kết hệ thống phòng thủ tên lửa “Vòm Vàng” sẽ hoàn toàn đi vào hoạt động trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc, dù một số công nghệ trong dự án này vẫn chưa được kiểm chứng.

“Chúng ta sẽ hoàn tất sứ mệnh mà tổng thống Reagan đã bắt đầu cách đây 40 năm,” ông Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục hôm thứ Ba, nhắc đến kế hoạch chưa thành công của Ronald Reagan trong việc xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa từ không gian, thường được biết đến với tên gọi “Chiến tranh giữa các vì sao.” Ông khẳng định công nghệ này hiện nay đã “gần như hoàn hảo.”

Cam kết của ông Trump là một mục tiêu đầy tham vọng, trong bối cảnh phần lớn công nghệ của hệ thống vẫn chưa được kiểm nghiệm, đặc biệt là kế hoạch triển khai tên lửa đánh chặn từ không gian để vô hiệu hóa tên lửa đạn đạo. Quốc hội Mỹ đang xem xét khoản ngân sách 25 tỉ USD để khởi động dự án, trong khi ông Trump cho biết tổng chi phí có thể lên tới 175 tỉ USD.

Tuy nhiên, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính nước này có thể sẽ phải chi tới 542 tỉ USD trong 20 năm để phát triển và triển khai các thiết bị đánh chặn. Một số dự báo khác thậm chí cho rằng tổng chi phí có thể lên gần 1.000 tỉ USD.

Để so sánh, kể từ năm 2002, Cơ quan Phòng thủ Tên lửa thuộc Lầu Năm Góc đã chi hơn 194 tỉ USD để phát triển hệ thống phòng thủ nhiều tầng, bao gồm các thiết bị đánh chặn, cảm biến và hệ thống liên lạc đặt tại Alaska và California. Các thành phần này hoạt động tích hợp nhằm đối phó với nguy cơ tấn công tên lửa, chủ yếu từ Triều Tiên.

Một số chuyên gia cho rằng Mỹ khó có thể xây dựng được hệ thống đánh chặn đủ hiệu quả để vô hiệu hóa ngay cả một số ít tên lửa đạn đạo xuyên lục địa trong vài thập niên tới. Việc phòng thủ trước một đợt tấn công quy mô lớn từ Nga hoặc Trung Quốc được đánh giá là còn khó khăn hơn.

“Theo đánh giá của chúng tôi, năng lực của các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại của Mỹ vẫn khá kém cỏi và khó có sự thay đổi gì đáng kể trong vòng 15 năm tới,” báo cáo của Hội Vật lý Hoa Kỳ công bố hồi tháng 2 nêu rõ.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng nhiều vấn đề trong quá trình phát triển hệ thống “có khả năng sẽ chưa được giải quyết trong vòng ít nhất 15 năm tới.”

Ông Trump cho biết ông đã chọn một “kiến trúc” cho hệ thống, nhưng không nêu rõ cụ thể là gì, và đã chỉ định tướng Michael Guetlein của Lực lượng Không gian phụ trách triển khai. Ông khẳng định hệ thống sẽ bảo vệ Mỹ trước các loại tên lửa siêu vượt âm, tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình.

Các chi tiết của đề xuất này vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, trước đó Lầu Năm Góc đã xây dựng kế hoạch sơ bộ cho hệ thống phòng không và phòng thủ tên lửa nhằm thực hiện sắc lệnh hành pháp ngày 27 tháng 1 của ông Trump. Các tập đoàn quốc phòng đang đặc biệt quan tâm đến dự án này vì nó có thể sẽ tiêu tốn hàng tỷ USD.

Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng hệ thống Vòm Vàng có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang mới với các nước như Nga hoặc Trung Quốc, khi họ có thể sẽ nỗ lực phát triển các công nghệ quân sự có khả năng vượt qua hệ thống đánh chặn của Mỹ.

“Vòm Vàng có thể sẽ không đạt được những tham vọng lớn lao mà ông Trump đặt ra,” James DJ Brown, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Temple Nhật Bản, viết trong một bài phân tích gần đây. “Tuy nhiên, ngay cả khi điều đó không xảy ra, hệ thống này vẫn có thể làm xáo trộn thế cân bằng quân sự toàn cầu, đặc biệt là với Nga.”