Tổng thống Trump viện dẫn cách chính quyền Brazil đối xử với cựu tổng thống Jair Bolsonaro, một nhà lãnh đạo dân túy cánh hữu, trong bức thư gửi chính phủ nước này. Ông yêu cầu Brazil hủy bỏ việc điều tra Bolsonaro liên quan đến cáo buộc đảo chính. “Phiên tòa này không nên diễn ra. Đây là một cuộc đấu tố tồi tệ và phải chấm dứt NGAY LẬP TỨC!” ông Trump viết trong thư.

Cùng ngày, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 30% đối với Algeria, Libya, Iraq và Sri Lanka; thuế 25% với hàng hóa từ Brunei và Moldova; và 20% đối với hàng từ Philippines. Những mức thuế này phần lớn giống với đề xuất được ông công bố hồi tháng 4, ngoại trừ mức thuế với Iraq giảm từ 39% và Sri Lanka giảm từ 44%.

Ông Trump bắt đầu gửi thông báo đến các đối tác thương mại từ thứ Hai (7.7), trước hạn chót trong tuần này để các nước hoàn tất đàm phán với Mỹ. Trên mạng xã hội, ông cho biết sẽ công bố ít nhất bảy bức thư vào sáng thứ Tư và sẽ cập nhật thêm các mức thuế mới vào buổi chiều.

Brazil là quốc gia đầu tiên nhận được thư áp thuế từ ông Trump, dù không có tên trong danh sách ban đầu hồi tháng 4 khi ông công bố kế hoạch tăng thuế đối ứng. Bức thư cũng được xem là một tín hiệu cảnh báo gửi đến nhóm các nền kinh tế đang phát triển BRICS, mà ông Trump cho rằng đang đe dọa vị thế đồng đô la Mỹ với tư cách là đồng tiền chủ chốt toàn cầu.

Brazil là trường hợp khác biệt trong nhóm quốc gia bị nhắm đến lần này, vì nước này đang có thâm hụt thương mại với Mỹ, trong khi hầu hết các nước khác đều có thặng dư lớn. Năm 2024, Brazil nhập khẩu khoảng 44 tỉ đô la hàng hóa từ Mỹ, trong khi Mỹ nhập khẩu khoảng 42 tỉ đô la hàng hóa từ Brazil, theo số liệu của Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ.

Brazil hiện nằm trong nhóm 20 đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Trong số bảy quốc gia còn lại được ông Trump nêu tên hôm thứ Tư, chỉ có Philippines — với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 14,1 tỉ đô la năm ngoái — nằm trong top 50.

Tổng giá trị hàng nhập khẩu từ sáu nước còn lại chưa đến 15 tỉ đô la trong năm ngoái, trong đó riêng Iraq — nước xuất khẩu dầu thô — chiếm khoảng một nửa.

Khi được hỏi về cách tính mức thuế phù hợp với từng đối tác thương mại, ông Trump trả lời báo giới tại một sự kiện ở Nhà Trắng rằng ông dựa vào “lý lẽ thông thường, tình trạng thâm hụt, cách mà chúng ta đã bị đối xử trong nhiều năm và những con số thực tế.”

“Các mức thuế này dựa trên các dữ kiện rất cụ thể, cũng như tiền lệ trong quá khứ,” ông nói thêm.

Tính đến hiện tại, các cảnh báo mới này chưa gây xáo trộn lớn trên thị trường, do nhà đầu tư đang tập trung vào việc ông Trump gia hạn thời hạn áp thuế đối ứng đến ngày 1.8. Việc này giúp các đối tác có thêm thời gian đàm phán và ban đầu khiến Phố Wall nghi ngờ khả năng ông sẽ triển khai toàn bộ kế hoạch áp thuế nhập khẩu.

Tuy nhiên, quyết định áp thuế với Brazil đã khiến đồng real giảm mạnh tới 2,9% so với đô la Mỹ. Quỹ hoán đổi danh mục iShares MSCI Brazil trị giá 5,35 tỉ đô la — quỹ ETF niêm yết tại Mỹ lớn nhất theo dõi cổ phiếu Brazil — giảm 1,8% trong phiên giao dịch ngoài giờ.

Ông Trump đầu tuần này tiếp tục gây thêm bất ổn khi tuyên bố ông “chưa hoàn toàn chắc chắn” về hạn chót mới cho các cuộc đàm phán. Sau đó, ông tìm cách trấn an giới đầu tư và các đối tác thương mại rằng sẽ thực hiện đúng cam kết áp thuế, khẳng định vào hôm thứ Ba rằng “toàn bộ số tiền sẽ phải thanh toán bắt đầu từ ngày 1.8.2025 và sẽ không có bất kỳ gia hạn nào” đối với mức thuế được áp riêng theo từng quốc gia.

Thứ trưởng Tài chính Mỹ Michael Faulkender ngày thứ Tư cho biết dù các mức thuế có thể bắt đầu có hiệu lực từ tháng 8, quá trình đàm phán vẫn có thể tiếp tục sau đó.

“Chúng tôi đã đạt được tiến triển đáng kể với nhiều quốc gia, và với một số nước thì chỉ cần hoàn tất các điều khoản trong khuôn khổ thỏa thuận,” ông nói trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television. “Tất nhiên, chi tiết cụ thể của thỏa thuận thương mại sẽ còn được đàm phán sau ngày 1.8, nhưng mục tiêu là hoàn tất một bộ khung trước thời hạn đó.”

Tổng thống Mỹ cũng gia tăng áp lực với hai đối tác thương mại quan trọng khi tuyên bố sẽ đơn phương áp thuế với Liên minh châu Âu (EU) dù đàm phán vẫn đang tiến triển tốt đẹp, đồng thời cam kết áp thêm 10% thuế lên Ấn Độ vì nước này tham gia vào BRICS.

Ông Trump cũng đưa ra khả năng áp thuế bổ sung theo từng ngành, bao gồm mức thuế 50% đối với đồng, khiến giá kim loại này tại New York tăng tới 17% trong ngày thứ Ba — mức tăng trong ngày cao kỷ lục. Ông cũng đề xuất mức thuế lên tới 200% với dược phẩm nhập khẩu nếu các công ty không chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ trong vòng một năm tới.

Loạt thư cảnh báo và các đe dọa áp thuế mới đánh dấu bước đi tiếp theo trong chương trình thương mại đầy biến động của ông Trump, khiến thị trường tài chính chao đảo và tạo tâm lý bất an cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và các đối tác thương mại về những tác động của nó lên dòng chảy thương mại và kinh tế toàn cầu.

Ông Trump lần đầu công bố kế hoạch áp “thuế đối ứng” vào ngày 2.4, nhưng sau khi thị trường phản ứng tiêu cực, ông đã tạm thời hạ mức thuế về 10% trong 90 ngày để có thời gian đàm phán. Thời hạn hoãn áp thuế vốn sẽ kết thúc vào thứ Tư (9.7), trước khi được gia hạn thêm ba tuần.

Trong loạt thư công bố hôm thứ Hai, ông Trump nhắm đến những quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Nam Phi, Indonesia, Thái Lan và Campuchia. Tuy nhiên, hầu hết mức thuế vẫn tương đương với các tuyên bố trước đó của ông.

Dù ông Trump mô tả các thư thông báo áp thuế là “thỏa thuận”, ngay cả những thỏa thuận mà ông đạt được trong giai đoạn đàm phán — với Anh và Việt Nam — cũng đều chưa toàn diện và nhiều chi tiết vẫn chưa được làm rõ. Ông Trump cũng đạt được một thỏa thuận đình chiến với Trung Quốc nhằm giảm thuế và nới lỏng dòng chảy của khoáng sản đất hiếm thiết yếu.

— Với sự hỗ trợ của Ben Holland, Daniel Flatley, Joe Mathieu, và Kailey Leinz