Vào ngày 4.12, trước tình hình mặt bằng lãi suất liên ngân hàng qua đêm neo cao ở mức 5-6%, thậm chí có phiên vượt qua 7%, ngân hàng Nhà nước quyết định nâng lãi suất nghiệp vụ thị trường mở (OMO) và thực hiện hoán đổi ngoại tệ kỳ hạn.

Lãi suất suất OMO từ mức 4,0% duy trì suốt thời gian qua được nâng lên 4,5%.

"Đây là biện pháp phù hợp, kịp thời và đồng bộ để hỗ trợ điều tiết thanh khoản của hệ thống ngân hàng, đồng thời cân bằng cân bằng áp lực tỉ giá," ông Vũ Thế Quân, phó phòng Nghiên cứu và Phân tích, chứng khoán Vietcap nói.

Hệ thống ngân hàng thương mại ngày càng phụ thuộc vào lượng tiền từ kênh OMO. Tính tới ngày 5.12, dữ liệu từ ngân hàng Nhà nước, tổng lượng tiền qua kênh này duy trì ở mức 361 ngàn tỉ đồng.

Giới phân tích cho rằng dù có lượng tiền dồi dào, song chỉ cần một khoản đáo hạn hay dịch chuyển thì thanh khoản có thể căng cứng.

Trong bối cảnh, số dư OMO đã tương đối cao và không còn nhiều dư địa giấy tờ có giá để vay OMO, ngân hàng Nhà nước đã đưa ra công cụ thứ hai chưa có tiền lệ: hoán đổi ngoại tệ kỳ hạn.

Cụ thể, cơ quan điều hành tiền tệ thực hiện nghiệp vụ hoán đổi USD kỳ hạn 14 ngày với các ngân hàng thương mại, tỉ giá mua giao ngay 23.945 đồng và tỉ giá kỳ hạn bán lại 23.955 đồng. Hiểu đơn giản, tổ chức tín dụng sẽ đổi USD lấy đồng Việt Nam với ngân hàng Nhà nước trong vòng hai tuần.

Sự chuyển dịch từ kênh OMO sang kênh ngoại tệ nằm ở sự hạn chế của kho trái phiếu chính phủ (TPCP) - loại tài sản các ngân hàng dùng làm tài sản cầm cố để vay tiền qua kênh OMO. 

"Hoán đổi USD kỳ hạn là một dạng phòng ngừa, nhưng chưa thực sự mua bán nên chỉ mang tính tâm lý, nhằm có thêm thời gian dòng tiền tương lai," ông Lê Huy Hoàng, giám đốc bộ phận Quản lý vốn tự có của ngân hàng Á châu (ACB) nói. 

Việc lãi suất liên ngân hàng tăng cao và lãi suất huy động tăng trở lại sẽ gây áp lực lên chi phí vốn, đồng thời tác động tới biên lãi ròng (NIM) của các ngân hàng trong ngắn hạn. Song, theo ông Quân của Vietcap, NIM vẫn sẽ được có lực đỡ từ việc mặt bằng lãi suất cho vay cũng đang tăng trở lại, cơ cấu dư nợ cho vay chuyển trong nhóm trung và dài hạn.

"NIM của ngành ngân hàng đang ở vùng đáy trong năm 2025, có thể phục hồi vào năm sau," ông Quân nói.