Một quan chức Trung Quốc nói rằng hai bên đã đạt được nhất trí sơ bộ về các chủ đề gồm kiểm soát xuất khẩu, fentanyl và thuế dịch vụ vận tải, trong khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết mối đe dọa áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc của ông Trump “về cơ bản đã được gỡ bỏ”.

Hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận nhiều vấn đề, trong đó có kế hoạch hòa bình toàn cầu. Ông Trump nói với các phóng viên bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Kuala Lumpur rằng ông dự đoán sẽ có một “thỏa thuận tốt với Trung Quốc”.

Sau hai ngày đàm phán tại Malaysia kết thúc hôm Chủ nhật, phía Trung Quốc xác nhận hai bên đã đạt đồng thuận sơ bộ về kiểm soát xuất khẩu, fentanyl và thuế vận tải biển.

Trong cuộc phỏng vấn với CBS News sau đó, ông Bessent nói rằng mối đe dọa áp thuế 100% “đã không còn hiệu lực” và dự kiến Trung Quốc sẽ mua “một lượng lớn” đậu nành của Mỹ, đồng thời hoãn việc áp đặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm quy mô lớn. Ông cho biết Mỹ sẽ không thay đổi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với Trung Quốc.

“Vì vậy, tôi cho rằng mối đe dọa áp thuế 100% đã chấm dứt, cũng như việc Trung Quốc lập tức triển khai một cơ chế kiểm soát xuất khẩu toàn cầu,” ông Bessent nói. Trong cuộc phỏng vấn khác với ABC News, ông cho rằng Trung Quốc có thể sẽ hoãn áp đặt hạn chế đất hiếm “trong một năm để xem xét lại”.

Ông Bessent tiết lộ một thỏa thuận toàn diện giữa Trump và Tập, theo đó sẽ kéo dài lệnh đình chiến thuế quan, giải quyết tranh chấp về TikTok và đảm bảo duy trì nguồn cung nam châm đất hiếm cần thiết cho sản xuất các sản phẩm công nghệ cao, từ chất bán dẫn đến động cơ phản lực. Hai nhà lãnh đạo cũng dự kiến bàn về kế hoạch hòa bình toàn cầu, sau khi ông Trump công khai bày tỏ mong muốn hợp tác với ông Tập trong việc chấm dứt cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Tín hiệu tích cực này trái ngược hẳn với bầu không khí căng thẳng những tuần gần đây, khi việc Bắc Kinh công bố các biện pháp hạn chế xuất khẩu mới và lời đe dọa áp thuế nặng nề của ông Trump từng khiến thị trường lo ngại hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ lao vào một cuộc chiến thương mại toàn diện.

Việc ngăn chặn lệnh hạn chế đất hiếm của Trung Quốc là “một trong những mục tiêu chính của cuộc đàm phán, và tôi cho rằng chúng ta đang tiến rất tốt”, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nói trên Fox News Sunday.

Ông Trump cũng dự đoán “một thỏa thuận tốt với Trung Quốc” khi trả lời phóng viên tại Kuala Lumpur, cho biết hai bên sẽ có thêm các cuộc gặp cấp cao ở Trung Quốc và Mỹ. “Họ muốn đạt được thỏa thuận, và chúng tôi cũng vậy,” ông nói.

Giới đầu tư sẽ theo dõi sát chi tiết của thỏa thuận cuối cùng, sau gần một năm biến động mạnh trong chính sách thương mại và thuế quan giữa hai nước.

Đặc phái viên thương mại Trung Quốc Lý Thành Cương cho biết hai bên đã đạt được đồng thuận về vấn đề fentanyl, ám chỉ Mỹ có thể dỡ bỏ hoặc giảm thuế 20% đã áp để gây sức ép buộc Bắc Kinh ngăn chặn dòng tiền chất tiền chất fentanyl. Ông nói thêm rằng hai nước cũng sẽ xử lý các biện pháp mà chính quyền Trump áp đặt đối với phí dịch vụ cảng dành cho tàu Trung Quốc, vốn đã khiến Bắc Kinh đáp trả bằng các khoản thuế lên tàu thuộc sở hữu hoặc đăng ký của Mỹ.

Ông Lý, người mà Bessent trước đó gọi là “mất kiểm soát”, mô tả cuộc đàm phán là căng thẳng, với lập trường Mỹ “rất cứng rắn”, nhưng ghi nhận những tiến triển quan trọng. Hai bên sẽ báo cáo kết quả cho lãnh đạo trước hội nghị thượng đỉnh Trump – Tập dự kiến diễn ra vào thứ Năm.

“Những biến động hiện nay là điều chúng tôi không mong muốn,” ông Lý nói, nhấn mạnh một mối quan hệ thương mại và kinh tế ổn định giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ có lợi cho cả hai nước và cho thế giới.

Nếu việc nối lại mua đậu nành được thực hiện, đây sẽ là chiến thắng chính trị quan trọng đối với ông Trump.

Hạt đậu nành đã tăng giá sau khi ông Trump tuyên bố sẽ đạt thỏa thuận với Trung Quốc.
Trung Quốc đã áp thuế trả đũa đối với nông sản Mỹ vào tháng 3, gần như đóng cửa hoàn toàn thị trường đậu nành Mỹ ngay trước mùa thu hoạch. Năm ngoái, nước này đã mua 13 tỉ đô la đậu nành của Mỹ, tương đương hơn 20% sản lượng, chủ yếu dùng làm thức ăn chăn nuôi và dầu ăn. Việc đình trệ xuất khẩu khiến nông dân Mỹ, nhóm cử tri chủ chốt của ông Trump, chịu thiệt hại nặng.

Quan trọng hơn nữa là việc giải quyết tranh chấp về đất hiếm, khi Trung Quốc trước đó đã cắt nguồn cung để đáp trả chiến dịch thuế quan của ông Trump. Mặc dù hai bên đã đạt thỏa thuận tạm thời giúp khôi phục thương mại và hạ mức thuế từ hơn 100%, nhưng đầu tháng này Trung Quốc lại mở rộng phạm vi kiểm soát xuất khẩu sau khi Mỹ thắt chặt hạn chế đối với các doanh nghiệp Trung Quốc.

Cuộc đàm phán diễn ra tại tòa tháp Merdeka 118, cùng thời điểm ông Trump gặp lãnh đạo các nước Đông Nam Á tại trung tâm hội nghị gần đó, nơi ông thúc đẩy các thỏa thuận khung nhằm đa dạng hóa thương mại của Mỹ, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

Phái đoàn Trung Quốc do ông Hà, quan chức kinh tế hàng đầu của nước này, dẫn đầu, cùng Thứ trưởng Tài chính Liêu Mẫn. Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer cũng tham gia đàm phán.

Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập trong tuần này sẽ là lần đầu tiên họ gặp trực tiếp kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Nhà lãnh đạo Mỹ cho rằng các cuộc đối thoại trực tiếp là cách tốt nhất để giải quyết những vấn đề như thuế quan, kiểm soát xuất khẩu, mua nông sản, buôn lậu fentanyl và các điểm nóng địa chính trị như Đài Loan và Ukraine.

“Chúng tôi sẽ thảo luận rất nhiều vấn đề,” ông Trump nói. “Tôi nghĩ chúng ta có cơ hội rất lớn để đạt được một thỏa thuận toàn diện.”

— Có sự đóng góp của Sam Kim (Bloomberg News) và Tony Czuczka.