Chính quyền Tổng thống Joe Biden đang xem xét các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt hơn đối với hoạt động thương mại dầu mỏ sinh lợi của Nga, nhằm gia tăng sức ép lên bộ máy chiến tranh của Điện Kremlin chỉ vài tuần trước khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

Theo những nguồn tin thân cận không muốn tiết lộ danh tính vì các cuộc thảo luận vẫn mang tính nội bộ, chính quyền Biden đang cân nhắc các hạn chế có thể nhắm vào một số mặt hàng dầu xuất khẩu của Nga.

Bước đi này trước đây đã bị ông Biden phản đối do lo ngại rằng nó có thể dẫn đến giá năng lượng tăng cao, đặc biệt trong thời điểm trước cuộc bầu cử tổng thống vừa qua. Tuy nhiên, với giá dầu hiện đang giảm trong bối cảnh nguồn cung dư thừa trên toàn cầu, cùng lo ngại rằng Trump có thể thúc đẩy Ukraine nhanh chóng đạt thỏa thuận với Nga nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần ba năm, chính quyền Biden nay tỏ ra sẵn sàng hành động quyết liệt hơn, các nguồn tin cho biết.

Các cuộc thảo luận cho thấy nhóm của ông Biden đang sẵn lòng chấp nhận rủi ro lớn hơn trong việc đối đầu Nga khi sắp kết thúc nhiệm kỳ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh những nỗ lực trước đây nhằm làm suy giảm doanh thu từ năng lượng của Nga chỉ đạt kết quả hạn chế, và giá xăng trung bình tại Mỹ hiện đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ giữa năm 2021.

Trong những tuần cuối nhiệm kỳ, chính quyền Biden cũng đã tăng cường viện trợ quân sự và tài chính cho Ukraine, giữa lúc có những câu hỏi đặt ra về cam kết tiếp tục hỗ trợ của ông Trump đối với Kyiv.

Mỹ hiện đã cấm nhập khẩu dầu từ Nga, nhưng các hạn chế mới nhắm vào một trong những nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới — bao gồm việc nhắm đến các khách hàng nước ngoài mua dầu thô của Nga — có thể đảo lộn chính sách kéo dài hơn hai năm qua, được thiết lập sau khi Nga phát động cuộc xâm lược Ukraine hồi tháng 2.2022.

Ngoài ra, chính quyền Biden cũng đang xem xét áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với đội tàu chở dầu mà Nga sử dụng để vận chuyển dầu thô, hay còn được gọi là “đội tàu bóng tối.” Theo các nguồn tin, các biện pháp hạn chế này có thể được công bố trong vài tuần tới.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đang lên kế hoạch áp đặt các biện pháp tương tự trước cuối năm nay, đồng thời dự kiến nhắm vào các cá nhân tham gia vào hoạt động thương mại dầu mỏ của Nga.

Một trong những mô hình trừng phạt có thể là áp dụng các hạn chế tương tự như lệnh trừng phạt dầu của Iran, theo đó các khách hàng mua dầu sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt từ Mỹ. Tuy nhiên, động thái này tiềm ẩn nhiều rủi ro, vì các quốc gia lớn như Ấn Độ và Trung Quốc hiện là những người tiêu thụ chính dầu thô của Nga.

Ngay lập tức, các hạn chế như vậy có thể đẩy giá dầu tăng vọt, gây áp lực kinh tế trên toàn cầu. Kể từ giữa tháng 10, giá dầu thô tương lai đã dao động trong biên độ hẹp, với giá chuẩn quốc tế Brent giao dịch dưới mức 75 USD/thùng, so với hơn 120 USD/thùng vào những tháng sau khi Nga phát động cuộc chiến.

Ngoài ra, các biện pháp này có thể làm gia tăng căng thẳng với cả đối thủ lẫn đồng minh của Mỹ, những bên mà Washington muốn tìm kiếm sự hợp tác để hạn chế xuất khẩu các mặt hàng nhạy cảm như chip và công nghệ, vốn là những yếu tố hỗ trợ cho bộ máy chiến tranh của Nga.

Các biện pháp trừng phạt mới không chỉ nhằm tận dụng thị trường dầu mỏ đang giảm sút, mà còn hướng đến việc gia tăng sức ép lên Nga trước khi ông Trump nhậm chức. Tổng thống đắc cử Trump đã kêu gọi các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, và các quan chức hiện tại cho biết họ muốn chính phủ của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy có nhiều lợi thế nhất có thể trong bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Việc gia tăng áp lực lên tài chính của Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể giúp Ukraine củng cố vị thế đàm phán. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nguy cơ Trump có thể đảo ngược các biện pháp này nếu cho rằng chúng làm tăng giá dầu, điều này có thể dẫn đến hậu quả chính trị nếu ông bị xem là nhượng bộ Nga quá sớm.

Cho đến nay, ông Biden đã giới hạn các hạn chế với dầu của Nga ở mức áp đặt trần giá dầu mà nước này bán ra, nhằm cân bằng giữa việc tránh làm xáo trộn thị trường toàn cầu và giảm doanh thu mà Nga thu được từ các khách hàng.

Dù giá trị dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga đã giảm sau khi Nhóm G7 áp đặt mức trần giá vào cuối năm 2022, nhưng hiện nay giá trị này đã phục hồi.

Các biện pháp trừng phạt mới cũng sẽ nối tiếp lệnh trừng phạt mà Mỹ áp đặt hồi tháng trước đối với Gazprombank, tổ chức tài chính lớn cuối cùng của Nga chưa bị ảnh hưởng bởi các biện pháp trừng phạt.

Tuy nhiên, các quốc gia phụ thuộc vào khí đốt của Nga như Hungary đã cảnh báo rằng động thái này có thể gây rủi ro cho an ninh năng lượng. Một số nước, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, cũng đã tìm kiếm miễn trừ trừng phạt từ Mỹ.