Malaysia sẽ yêu cầu cấp phép đối với hoạt động xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo hiệu năng cao có nguồn gốc từ Mỹ. Điều này cho thấy chính phủ nước này đang nỗ lực ngăn chặn nguy cơ các linh kiện nhạy cảm bị chuyển sang Trung Quốc.

Bộ Thương mại và Công nghiệp Malaysia ngày 14.7 thông báo quy định mới có hiệu lực ngay lập tức. Theo đó, cá nhân và doanh nghiệp phải thông báo với cơ quan chức năng ít nhất 30 ngày trước khi xuất khẩu hoặc vận chuyển linh kiện phần cứng này. Họ cũng phải báo cáo nếu biết rõ hoặc “có cơ sở hợp lý” để nghi ngờ các sản phẩm đó sẽ bị sử dụng sai mục đích hoặc phục vụ cho các hoạt động bị hạn chế.

“Malaysia không chấp nhận bất kỳ hành vi lợi dụng lãnh thổ nước này để tiến hành hoạt động buôn bán bất hợp pháp,” bộ này nhấn mạnh. Kuala Lumpur hiện đang chịu áp lực ngày càng lớn từ Washington, nơi đã cấm bán chip AI tiên tiến cho Trung Quốc từ năm 2022, nhằm ngăn chặn việc các linh kiện này bị chuyển đến Trung Quốc thông qua các bên trung gian tại Malaysia.

Tháng 3 vừa qua, chính quyền Malaysia thông báo sẽ siết chặt quy định đối với ngành trung tâm dữ liệu đang phát triển nhanh trong nước, vốn sử dụng chip của các hãng như Nvidia. Bộ cho biết yêu cầu cấp phép mới nhằm “bịt các lỗ hổng pháp lý” trong khi chính phủ tiếp tục xem xét việc bổ sung chip AI vào danh mục hàng hóa chiến lược thuộc đạo luật Thương mại Chiến lược quốc gia.

Bộ Thương mại Malaysia chưa đưa ra bình luận về việc liệu các quy định mới có được ban hành theo yêu cầu từ phía Mỹ hay không.

Hoạt động xuất khẩu bán dẫn sang Malaysia cũng đang là tâm điểm của một vụ kiện tại Singapore. Tòa án Singapore truy tố ba bị cáo vì lừa đảo khách hàng về điểm đến cuối cùng của các máy chủ AI — được vận chuyển từ Singapore sang Malaysia — có thể chứa chip Nvidia tiên tiến. Malaysia hồi tháng 3 cho biết cuộc điều tra nội bộ không phát hiện bằng chứng cho thấy có lô hàng nào như vậy, nhưng sẽ tiếp tục theo dõi các nguy cơ gian lận. Nvidia không bị cáo buộc có hành vi sai phạm trong vụ việc tại Singapore.

Malaysia hiện đóng vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng AI toàn cầu, với nhiều cơ sở phục vụ việc phát triển và triển khai mô hình AI. Các công ty Mỹ như Oracle đang phát triển mạnh mẽ hệ thống trung tâm dữ liệu tại quốc gia này. Số lượng linh kiện công nghệ quan trọng nhập khẩu vào Malaysia đã tăng mạnh trong năm nay, đặc biệt là vào tháng 4 — ngay trước khi Mỹ dự kiến áp quy định yêu cầu giấy phép xuất khẩu chip AI sang Malaysia và nhiều nước khác.

Chính quyền tổng thống Donald Trump đã quyết định không triển khai chính sách đó vào tháng 5. Tuy nhiên, giới chức Mỹ sau đó đã soạn thảo một quy định riêng, theo đó yêu cầu phê duyệt hoạt động xuất khẩu chip AI sang Malaysia và Thái Lan — nhằm kiểm soát tình trạng buôn lậu chip sang Trung Quốc, theo Bloomberg. Quy định này chưa được ban hành chính thức và vẫn có thể thay đổi.

Ông Jensen Huang, giám đốc điều hành Nvidia, cho biết không có “bằng chứng nào” cho thấy chip AI bị chuyển hướng, dù ông không đề cập đến bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Trước các câu hỏi từ Bloomberg về khả năng Mỹ siết chặt xuất khẩu, bộ Thương mại Malaysia phản hồi rằng nước này hoan nghênh đối thoại với Mỹ và các đối tác khác để “làm rõ mọi hiểu lầm,” đồng thời cảnh báo các biện pháp đơn phương có thể cản trở hoạt động thương mại hợp pháp và làm chậm tiến trình đổi mới sáng tạo.

Bộ này, cũng như nhiều cơ quan khác ở châu Á, hiện đang tích cực đàm phán một thỏa thuận thương mại với Mỹ. Trong thông cáo, bộ nhấn mạnh rằng “mọi vấn đề liên quan đến thương mại song phương Malaysia – Mỹ đều có liên kết chặt chẽ, mỗi yếu tố đóng vai trò riêng trong tiến trình đàm phán hiện tại.”

— Với sự hỗ trợ của Andy Lin