Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp chỉ đạo Mỹ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), quyết định này sẽ cắt đứt một trong những nguồn tài trợ lớn nhất của tổ chức quốc tế này trong công tác viện trợ và ứng phó với dịch bệnh.

Sắc lệnh, được ông Trump ký trong một loạt các hành động hành pháp vào thứ Hai tại Phòng Bầu dục, cho biết WHO "tiếp tục yêu cầu Mỹ đóng góp những khoản tiền quá mức, vượt xa mức đóng góp của các quốc gia khác," theo thông tin từ trang web của Nhà Trắng.

"WHO đã lợi dụng chúng ta," ông Trump nói vào ngày thứ Hai. "Mọi người đều lợi dụng Mỹ. Điều đó sẽ không xảy ra nữa."

WHO có trụ sở tại Geneva đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống các mối đe dọa sức khỏe toàn cầu, tập trung vào các bệnh truyền nhiễm cũng như các cuộc khủng hoảng nhân đạo và các bệnh lý mãn tính như ung thư và bệnh tim. Việc Mỹ rút khỏi có thể khiến tổ chức này thiếu hụt tài chính quan trọng. Trong chu kỳ ngân sách 2024-2025, đóng góp của Mỹ vào WHO lên đến 662 triệu USD, chiếm 19% tổng doanh thu của tổ chức này, theo số liệu từ WHO.

Vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Trump đã cố gắng rút Mỹ khỏi tổ chức y tế quốc tế này, với lý do WHO đã quá nhượng bộ trước chính phủ Trung Quốc trong giai đoạn đầu của đại dịch COVID-19 và không hành động đủ nhanh để kiềm chế dịch bệnh. Quyết định này đã nhận nhiều chỉ trích từ các nhà vận động y tế và các nghị sĩ Đảng Dân chủ, những người cho rằng đây là một động thái mang tính chính trị nhằm chuyển hướng trách nhiệm từ phản ứng yếu kém của chính quyền đối với đại dịch.

Sắc lệnh cũng yêu cầu tạm dừng việc chuyển giao bất kỳ nguồn tài trợ, hỗ trợ hoặc tài nguyên nào của Chính phủ Mỹ cho WHO, đồng thời chỉ đạo Giám đốc Văn phòng Chính sách Ứng phó và Chuẩn bị Đại dịch của Nhà Trắng "sẽ xem xét, hủy bỏ và thay thế Chiến lược An ninh Sức khỏe Toàn cầu của Mỹ năm 2024 càng sớm càng tốt."

Khi gia nhập WHO vào năm 1948, Mỹ đã quyết định rằng việc rút lui sẽ phải được thông báo trước một năm và thanh toán đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Tổng thống Joe Biden đã đảo ngược nỗ lực của Trump khi nhậm chức vào tháng 1 năm 2021, trước khi thời gian thông báo một năm kết thúc.

Liệu Tổng thống Mỹ có quyền rút khỏi WHO mà không cần sự phê duyệt của Quốc hội vẫn còn chưa rõ ràng, theo báo cáo của Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội Mỹ năm 2020. Tuy nhiên, khả năng Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát ngăn cản động thái của Trump có vẻ là rất nhỏ.

Việc Mỹ rút lui sẽ gây tổn hại nặng nề cho WHO, tổ chức này đã đóng vai trò then chốt trong việc tiêu diệt bệnh đậu mùa trên toàn cầu và tiếp tục chiến đấu với các bệnh truyền nhiễm như HIV và bại liệt. WHO hiện đang ứng phó với các tình huống khẩn cấp về y tế, bao gồm các dịch bệnh như tả, sốt xuất huyết, bệnh đậu mùa khỉ và virus Marburg.