Hương vị quyến rũ của đất và trái cây đỏ thanh thoát khiến Romanée-Conti của Domaine de la Romanée-Conti trở thành một trong những chai pinot noir được săn lùng nhất thế giới. Khi kết cấu mượt mà như lụa và hương vị phức hợp của nó lan tỏa trên đầu lưỡi, bạn mới cảm nhận được rượu vang có thể sâu sắc đến mức nào. Nó đến từ một vườn nho siêu hạng nhỏ bé chỉ rộng 1,8 hecta nằm trên sườn đồi đá vôi ở Burgundy, tên nó khắc trên bức tường đá ở đó. Nhiều người yêu rượu vang gọi nơi đó là mảnh đất thiêng liêng. Bao gồm cả tôi.

Mảnh đất đấy thiêng liêng đến mức, cách đây 15 năm, một kẻ tống tiền đã dọa đầu độc các gốc nho nếu không nhận được khoản tiền chuộc một triệu euro (1,3 triệu đô la Mỹ). Chủ sở hữu Aubert de Villaine cùng Cảnh sát Quốc gia Pháp đã phối hợp triển khai một chiến dịch gài bẫy và bắt giữ kẻ đó, bảo vệ cho khu đất nông nghiệp có giá trị ước tính hơn hai tỉ euro này.

Romanée-Conti là một ví dụ đắt giá giải thích cho lý do tại sao rượu vang châu Âu lại hấp dẫn giới sưu tầm trên toàn thế giới đến vậy. Lịch sử, danh tiếng và vẻ đẹp tuyệt vời của những vùng trồng nho thu hút những người yêu rượu đổ về hàng mấy chục khu vực danh tiếng, từ Barolo đến Pantelleria, từ Burgundy đến Bordeaux, từ Priorat đến Jerez, và từ Mosel của Đức đến thung lũng Douro của Bồ Đào Nha. Riêng Ý đã có hơn 350 giống nho được công nhận chính thức, dù tổng cộng nước này trồng hơn 1.300 giống, một số đặc biệt đến mức chỉ tồn tại trong một thung lũng nhỏ duy nhất.

Những chai rượu vang có tiềm năng để lâu năm tốt nhất thường có số lượng hạn chế, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng phải cực kỳ đắt đỏ. Với giá chưa đến 100 đô la một chai, bạn có thể sở hữu những chai vang đỏ từ một vườn nho duy nhất, được làm từ giống nho nerello mascalese trên sườn núi lửa đất đen của núi Etna, hoặc từ giống sangiovese trồng trên những ngọn đồi thoai thoải của vùng Chianti Classico, cảnh quan điểm xuyết những cây ô liu.

Thú sưu tầm rượu vang không hề nằm ở giá cả. Thay vào đó, đấy là hành trình tìm kiếm những chai rượu đặc biệt nhờ vào những khác biệt tinh tế về hương vị và mùi thơm. Như những người làm rượu Pháp luôn nhấn mạnh, tất cả đều quy về khái niệm terroir, ý tưởng của người Pháp bao hàm đất đai từng vùng, hướng nắng, khí hậu, giống nho, truyền thống và cả bàn tay của người làm ra chai rượu.

Vậy còn terroir của vùng đất sao và vạch bên kia Đại Tây Dương thì sao? Đám mây đen thuế quan của Mỹ đang lơ lửng trên đầu ngành rượu vang châu Âu đã khiến lượng nhập khẩu sụt giảm: Ngày 13.3, Tổng thống Donald Trump đe dọa áp mức thuế 200% lên rượu vang và rượu mạnh châu Âu, sau đó mức thuế giảm xuống 20% và kể từ ngày 9.4 hạ còn 10% trong vòng 90 ngày, khiến lượng mua từ Mỹ giảm đến 35%, theo chỉ số rượu vang cao cấp Liv-ex. Điều này đưa đến một thí nghiệm tư duy: Hầm rượu “toàn Mỹ” sẽ trông như thế nào?

Rượu vang không giống như kem đánh răng, khi chuyển từ nhãn hiệu này sang nhãn hiệu khác chẳng phải chuyện gì to tát. Với nhiều loại rượu vang châu Âu, hoàn toàn không có sản phẩm tương đương ở Mỹ, ví dụ như loại rượu trắng quý hiếm Valentini Trebbiano d’Abruzzo của Ý, hay những chai Barolo và Barbaresco tuyệt hảo làm từ giống nho nebbiolo; rượu Rioja lâu năm của Tây Ban Nha làm từ nho tempranillo; hoặc hương vị đậm đà đầy uy lực của một chai port cổ điển ủ lâu năm. Tôi có thể kể mãi không dừng.

Với tôi, ý tưởng chỉ mua rượu vang Mỹ là hoàn toàn trái ngược với niềm vui khám phá thế giới mênh mông của rượu vang và vô vàn hương vị phong phú của nó. Những chai rượu ngon nhất đúng là mang hương vị của đất đai nơi nho được trồng, nhưng sản phẩm cuối cùng còn in đậm dấu vết của những con người đã chăm sóc từng gốc nho, hái từng chùm quả, và cả tầm nhìn của người làm rượu đã phối trộn mọi thứ một cách hài hòa. Được thưởng thức thành quả từ biết bao công sức tỉ mỉ như thế khiến rượu vang không chỉ là một món đồ uống.

Nhưng hãy thử chơi theo đúng luật của Tổng thống Trump xem sao. Liệu bạn có thể xây dựng một hầm rượu ngon, phong phú mà không cần hàng nhập khẩu không? Rất có thể đấy. Các vùng trồng nho ở Mỹ cũng có terroir độc đáo riêng, với vườn nho trải dài ở những bang xa xôi như Arizona, Colorado, Michigan và New Mexico. Với hơn 4.800 xưởng rượu, California vẫn là vùng rượu vang chính trong nước. Tiếp theo là Oregon và Washington, mỗi bang có gần 1.000 xưởng; New York có hơn 500, và Texas hơn thế một chút.

Trong thời kỳ hồi sinh ngành rượu vang Mỹ những năm 1960 và 1970, những người làm rượu Mỹ đã tìm cảm hứng từ châu Âu và nhiệt tình tiếp nhận những giống nho nổi tiếng nhất của châu lục này, như cabernet sauvignon, chardonnay và sau đó là pinot noir. Ngày nay, rượu vang ở Mỹ đang đa dạng hơn bao giờ hết, nên có nhiều lý do để sưu tập rượu nội địa theo năm. Những người làm rượu táo bạo đang thử nghiệm với các giống nho khác nhau: Koshu, nerello mascalese, scheurebe, tocai friulano. Và Texas đang gặt hái thành công với giống tempranillo.

Nhưng những chai rượu Mỹ có giá trị sưu tầm nhất chủ yếu vẫn được làm từ những giống nho Pháp của Bordeaux, Burgundy, Champagne và Rhône. Các phiên bản Mỹ cũng có phong cách, cá tính và sức hấp dẫn riêng, chắc chắn rồi: Cabernet sauvignon và các loại pha trộn từ nó là những chai được sưu tập nhiều nhất, nhất là rượu từ thung lũng Napa có lịch sử và khả năng trưởng thành tốt. Những chai rượu từ vụ mùa 2023, một trong những vụ tốt nhất trong ký ức gần đây, sẽ ra kệ hàng và nhà hàng vào cuối năm nay hoặc năm 2026. Mùa vụ đó đã tạo ra những chai vang thơm nồng theo phong cách cổ điển, phức hợp, chính xác và đầy năng lượng.

Người mua có thể sở hữu những chai cuvée quý hiếm, độc nhất từ vụ mùa đó được bán cho các nhà bán lẻ qua đấu giá tại sự kiện thương mại hàng năm Premiere của Napa vào tháng Hai. Trong số những chai mà tôi khao khát có Corison (pha trộn từ hai vườn nho hàng đầu) và Inglenook (từ những khối nho di sản của xưởng rượu). Hai chai khác mà tôi để mắt đến là Kazumi Koshu, một loại vang trắng Napa làm từ giống nho Koshu của Nhật Bản, và rượu vang sủi Schramsberg Reserve Late Disgorged năm 1999.

Nếu bạn đang tính chuyện đầu tư và muốn chi mạnh tay, danh sách rút gọn của tôi về Napa bao gồm Dominus, Opus One, Harlan Estate, Colgin Cellars, Screaming Eagle và Scarecrow. Nhưng lựa chọn số 1 của tôi cho một chai cabernet California tuyệt hảo để sưu tầm là Monte Bello của Ridge Vineyards, đóng chai kiểu rượu Bordeaux, được sản xuất từ vùng núi Santa Cruz phía nam San Francisco.

Những nhà sản xuất pinot noir xuất sắc nhất ở Oregon và hai vùng chỉ dẫn địa lý rượu vang West Sonoma Coast và Sta. Rita Hills ở California đã làm chủ được phần nào hương vị đậm đà và phức hợp nhiều tầng lớp khiến rượu Burgundy trở nên quyến rũ đến vậy. Hãy tìm kiếm những chai rượu từ Littorai, nằm trên bờ biển phía bắc California. Và còn rất nhiều nữa.

Ở dưới đây, bạn có thể tìm thấy danh sách bảy loại rượu Mỹ đáng sưu tầm, nhất là với mức giá hợp lý. Dù không thể thay thế được sự đa dạng của cả thế giới, chúng chắc chắn không hề thua kém châu Âu chút nào.

Bảy chai rượu Mỹ cho hầm rượu dân mới chơi

Nếu bạn yêu vang đỏ Burgundy

● Littorai Les Larmes Anderson Valley Pinot Noir (2023, 75 đô la)

Năm nay, Littorai kỷ niệm 30 năm kể từ vụ mùa đầu tiên. Tầm nhìn canh tác tổng thể và bền vững của người làm rượu Ted Lemon đã tạo ra những chai pinot có tiềm năng để lâu năm xuất sắc, như chai pha trộn từ nhiều vườn nho ở Mendocino này với kết cấu mượt mà, bóng bẩy.

Nếu bạn yêu vang đỏ Bordeaux

● Opus One (2021, 455 đô la)

Baron Philippe de Rothschild và Robert Mondavi thành lập xưởng rượu này ở Napa vào năm 1978. Vụ mùa này là một ví dụ nhiều tầng nấc, tinh tế, với sự cân bằng hoàn hảo và hương vị bạc hà, trái cây đậm và hoa violet.

● Ridge Vineyards Monte Bello (2021, 295 đô la)

Một trong những chai cabernet vĩ đại nhất của California (hình ảnh trên trang 81) là từ vườn nho lịch sử trên dãy núi Santa Cruz. Sâu và đa tầng, phảng phất hương thuốc lá, ô liu đen và quả mọng, có thể ủ lâu hàng thập kỷ.

Nếu bạn muốn rượu xuất xứ từ Mỹ

● Bedrock Old Hill Ranch Heritage Blend (2019, 70 đô la)

Từ một trong những vườn nho lịch sử thế kỷ 19 của Sonoma, hỗn hợp trồng theo luống chủ yếu là giống zinfandel này bao gồm khoảng 30 loại nho khác nhau. Rượu đậm đà, tinh tế, sống động và dậy hương trái cây, chỉ được sản xuất với số lượng 200 thùng.

Nếu bạn thích vang Đức giống nho riesling

● Smith-Madrone Riesling (2019, 40 đô la)

Vụ mùa đầu tiên của loại vang trắng có thể để lâu này, được làm tại trang trại trên núi Spring Mountain, ra mắt vào năm 1977. Rượu có vị cam quýt và sự tinh khiết khoáng chất, với kết cấu tuyệt đẹp và độ chua làm chảy nước miếng.

Nếu bạn thích vang trắng Burgundy

● Chateau Montelena Chardonnay (2022, 75 đô la)

Chardonnay của nhà máy rượu Napa này đã giành vị trí đứng đầu tại cuộc thi Paris Tasting nổi tiếng năm 1976. Vụ mùa cân bằng này thể hiện hương hoa cam; hương vị tươi sáng, sảng khoái của bạc hà, cam quýt và khoáng chất; kết cấu mịn màng như bánh flan.

Nếu bạn thích champagne

● Schramsberg J. Schram Noirs (2015, 152 đô la)

Nhà sản xuất rượu vang sủi Napa này đang kỷ niệm 60 năm thành lập. Chai cuvée chủ yếu làm từ pinot noir này sang trọng và đậm đà, với kết cấu siêu mịn màng, và chỉ chiếm khoảng 2% sản lượng của xưởng.