Trong hàng loạt con số “khủng” được Oracle công bố vào tuần trước liên quan đến chi phí mở rộng các trung tâm dữ liệu phục vụ AI, chi tiết gây sốc nhất lại không xuất hiện trong thông cáo kết quả kinh doanh hay trong buổi họp với giới phân tích.

Phải đến một ngày sau đó, trong báo cáo tài chính chi tiết hơn theo mẫu 10-Q được công bố hôm thứ Năm, Oracle mới hé lộ các cam kết thanh toán tiền thuê lên tới 248 tỉ USD. Theo công ty phần mềm này, phần lớn các khoản thuê nói trên liên quan đến trung tâm dữ liệu và các thỏa thuận về năng lực điện toán đám mây.

Các khoản thanh toán sẽ bắt đầu từ nay đến năm tài chính 2028, nhưng hiện vẫn chưa được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán. Con số này cao hơn gần 150 tỉ USD so với mức được tiết lộ trong phần thuyết minh báo cáo kết quả kinh doanh hồi tháng 9. Hai chuyên gia của CreditSights, Jordan Chalfin và Michael Pugh, đã gọi thông tin về các hợp đồng này là một “quả bom”.

Dù giới đầu tư công nghệ phần nào đã quen với việc các công ty ồ ạt rót vốn vào hạ tầng AI, quy mô cam kết thuê dài hạn của Oracle vẫn vượt xa các đối thủ cùng ngành.

Điều này làm gia tăng lo ngại về chiến lược hạ tầng AI của Oracle, đặc biệt khi thời hạn thuê bất động sản kéo dài, trong khi các hợp đồng với khách hàng chủ chốt như OpenAI lại ngắn hơn rất nhiều. Oracle trang bị và vận hành trung tâm dữ liệu cho khách hàng, nhưng thường không sở hữu các tòa nhà này.

Dù Oracle chỉ phải bắt đầu trả tiền thuê khi các cơ sở hoàn thiện, các hợp đồng vẫn ràng buộc công ty với những khoản chi hằng năm rất lớn trong nhiều năm tới. Trong khi đó, nhu cầu AI và các yêu cầu công nghệ vẫn còn nhiều bất định. Các nhà phân tích và tổ chức xếp hạng tín nhiệm thường tính cả nghĩa vụ thuê khi đánh giá tổng mức nợ của doanh nghiệp.

Nói ngắn gọn, những doanh nghiệp từng chậm chân trong cuộc đua điện toán đám mây đang theo đuổi một chiến lược cực kỳ tốn kém để cạnh tranh với các tên tuổi như Amazon, Microsoft hay Alphabet trong mảng hạ tầng AI. Oracle dự kiến chi tiêu vốn sẽ tăng hơn gấp đôi, lên 50 tỉ USD trong năm tài chính hiện tại kết thúc vào tháng 5. Con số này tương đương gần 75% doanh thu mà hãng dự báo trong cùng kỳ. Giới phân tích ước tính tổng chi tiêu vốn lũy kế của Oracle trong 5 năm tới sẽ vượt 300 tỉ USD, trong khi dòng tiền tự do nhiều khả năng vẫn âm trong bốn năm.

Phần lớn khoản chi này sẽ được dùng để mua thiết bị, đặc biệt là các chip AI đắt đỏ của Nvidia. Oracle từng thừa nhận rằng việc sở hữu các tòa nhà đặt máy chủ và thiết bị mạng không thực sự là thế mạnh của họ. Điều này cho thấy bảng cân đối kế toán và nguồn tiền mặt của Oracle kém hơn đáng kể so với các hyperscaler khác, những công ty đủ sức vừa sở hữu hạ tầng vật lý, vừa sở hữu toàn bộ trang thiết bị bên trong.

Oracle hiện được xếp hạng tín nhiệm BBB, sát ngưỡng dưới của nhóm đầu tư, mức mà công ty khẳng định sẽ nỗ lực duy trì. Theo dữ liệu Bloomberg, Oracle đang gánh khoảng 105 tỉ USD nợ ròng, bao gồm cả các nghĩa vụ thuê đã bắt đầu phát sinh.

Việc thuê không gian trung tâm dữ liệu giúp Oracle giảm chi phí ban đầu, qua đó hạn chế áp lực tài chính trong ngắn hạn. Chẳng hạn, công ty đang dựa vào startup Crusoe Energy Systems để xây dựng trung tâm dữ liệu Stargate đầu tiên tại Abilene, Texas, với nguồn vốn đến từ Blue Owl Capital.

Các cam kết thuê trong tương lai của Oracle có thời hạn từ 15 đến 19 năm, tương ứng mức chi trả bình quân khoảng 14,6 tỉ USD mỗi năm. Để so sánh, con số này tương đương khoảng hai phần ba dòng tiền hoạt động 22,3 tỉ USD mà Oracle tạo ra trong 12 tháng qua. Nếu mọi việc diễn ra đúng kế hoạch, các khoản chi này được cho là có thể kiểm soát, bởi Oracle dự báo mảng hạ tầng đám mây sẽ đạt doanh thu thường niên 166 tỉ USD vào năm 2030, gấp hơn 16 lần so với năm ngoái. Khách hàng của hãng gồm những tên tuổi lớn trong lĩnh vực AI như OpenAI, Meta Platforms và tập đoàn công nghệ Trung Quốc ByteDance.

Tại một sự kiện dành cho nhà đầu tư hồi tháng 10, ban lãnh đạo Oracle cho biết việc cho thuê năng lực tính toán AI có thể mang lại biên lợi nhuận gộp từ 30 đến 40%. Mức này thấp hơn so với mảng phần mềm doanh nghiệp, nhưng vẫn đủ hấp dẫn.

Dù vậy, ngay trong báo cáo thường niên, Oracle cũng chỉ ra những rủi ro tiềm ẩn. Công ty cho biết nếu đánh giá quá cao nhu cầu của khách hàng hoặc công suất trung tâm dữ liệu cần thiết, họ có thể bị ràng buộc bởi các cam kết nhiều năm cho phần diện tích dư thừa. Điều này sẽ làm suy giảm lợi nhuận và dòng tiền, bởi các nhà cung cấp trung tâm dữ liệu bên thứ ba thường yêu cầu phí chấm dứt hợp đồng rất cao.

Trong khi đó, các khách hàng thuê chip AI từ Oracle thường ký hợp đồng ngắn hạn hơn nhiều so với các hợp đồng thuê mặt bằng. Khoảng 75% trong tổng giá trị hợp đồng đã ký trị giá 523 tỉ USD dự kiến sẽ được ghi nhận trong vòng 60 tháng tới. “Trên thực tế, Oracle đang được trả tiền để chấp nhận rủi ro về thời hạn thuê,” nhà phân tích Alex Haissl của Rothschild & Co. Redburn nói với Financial Times tuần trước.

Thỏa thuận trị giá 300 tỉ USD giữa Oracle và OpenAI được cho là kéo dài khoảng 5 năm, nhưng ngày càng xuất hiện nhiều lo ngại về khả năng startup của Sam Altman có thể thực hiện đầy đủ các cam kết chi tiêu khổng lồ này. Nếu OpenAI buộc phải thu hẹp tham vọng hoặc không gia hạn hợp đồng, Oracle sẽ phải tìm kiếm khách hàng khác.

Ngay cả CEO của Microsoft, cổ đông lớn của OpenAI, cũng tỏ ra thận trọng với rủi ro phụ thuộc vào một khách hàng. Trong một podcast hồi tháng trước, Satya Nadella cho rằng việc Microsoft trở thành đơn vị lưu trữ cho một công ty chỉ sở hữu một mô hình, với tầm nhìn hợp đồng ngắn hạn, là điều không hợp lý. Ông nhấn mạnh rằng điều quan trọng không phải là doanh nghiệp sẽ làm gì trong 5 năm tới, mà là hướng đi trong 50 năm tới.

Ở thời điểm hiện tại, nhu cầu về năng lực tính toán AI vẫn vượt xa khả năng cung ứng của các hyperscaler, và Oracle nhiều khả năng chưa gặp khó khăn trong việc phân bổ chip AI cho các khách hàng khác. “Bất cứ khi nào chúng tôi có công suất thừa chưa được sử dụng, nó sẽ nhanh chóng được phân bổ và đưa vào vận hành,” đồng CEO Clay Magouyrk cho biết tuần trước.

Tuy nhiên, một số chuyên gia vẫn lo ngại về nguy cơ dư thừa công suất trong tương lai, cũng như rủi ro công nghệ nhanh chóng lạc hậu. Oracle khấu hao máy chủ và thiết bị mạng trong vòng 6 năm, tương tự các đối thủ lớn. Ngay cả khi giả định này là hợp lý, công ty vẫn phải đối mặt với chi phí khấu hao rất lớn và nguy cơ phải nâng cấp công nghệ tốn kém trong thời hạn thuê.

Giá cổ phiếu Oracle đã giảm 44% kể từ đỉnh điểm của làn sóng hưng phấn AI hồi tháng 9. Trong khi đó, chi phí vay tăng cao khiến việc mở rộng hạ tầng ngày càng đắt đỏ. Có lẽ không ít người trong công ty cảm thấy hụt hẫng khi sự táo bạo này không còn được thị trường tưởng thưởng. Nếu Oracle tiếp tục gây bất ngờ với những cam kết thuê khổng lồ, tâm lý lo ngại của nhà đầu tư nhiều khả năng sẽ còn kéo dài.