Các đồng minh của Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy điều tra việc trùng tu trụ sở của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), một dự án có chi phí đã tăng vọt lên tới 2,5 tỉ USD.

Bất kỳ bằng chứng nào về quản lý yếu kém hoặc gian lận, như các quan chức Nhà Trắng gợi ý, đều có thể trở thành cái cớ hữu ích để loại bỏ Chủ tịch Fed Jerome Powell, người đã khiến Tổng thống tức giận khi từ chối cắt giảm lãi suất trong năm nay.

Tuy nhiên, mức chi tiêu này ít liên quan đến các yếu tố "xa hoa" mà chủ yếu đến từ những thách thức trong xây dựng, đặc biệt là xây dựng ngầm, tại khu vực từng là vùng đầm lầy gần Tidal Basin bên sông Potomac.

Việc xây nền móng cho dự án mở rộng Fed gặp nhiều khó khăn đến mức các nhà thầu phụ trách đã nhận được giải thưởng năm 2025 từ Hiệp hội Xây dựng Washington vì “thành tích xuất sắc trong nghịch cảnh”.

Việc trùng tu và mở rộng hai công trình lịch sử — tòa nhà chính của Fed xây năm 1937 và tòa nhà liên bang liền kề xây năm 1931 — đang gặp nhiều trở ngại, với tổng chi phí phục hồi đã tăng hơn 30% kể từ năm 2023.

Các quan chức trong chính quyền Trump đổ lỗi cho chi tiêu lãng phí là nguyên nhân làm đội chi phí. Trong thư gửi ông Powell ngày 10.7, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Russell Vought mô tả dự án này là một “cuộc đại tu phô trương”, bao gồm “vườn trên sân thượng”, “phòng ăn và thang máy VIP” cùng các tiện nghi xa xỉ khác. Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Bill Pulte, một người thường xuyên chỉ trích Powell, nói ông tin chắc Quốc hội sẽ mở cuộc điều tra.

Powell bảo vệ dự án trùng tu là minh bạch. Trong thư hồi đáp ngày 17.7 gửi Vought, ông giải thích rằng các khu vườn thực chất chỉ là mái nhà xanh, còn thang máy được nâng cấp để phục vụ người khuyết tật.

Dự án vốn dĩ đã đầy rủi ro, với ước tính ban đầu khoảng 1,9 tỉ USD. Việc xây dựng tại trụ sở Marriner S. Eccles và tòa nhà Fed East Building liền kề bao gồm việc bổ sung không gian làm việc, loại bỏ amiăng và chì, thay thế hệ thống cơ khí đã lỗi thời. Cả hai tòa nhà — một do kiến trúc sư Paul Cret thiết kế, được Tổng thống Franklin D. Roosevelt khánh thành, và tòa bên cạnh — đều chưa từng được cải tạo lớn nào kể từ gần một thế kỷ trước.

Một phần lớn chi phí tăng thêm là do những yếu tố ít thấy. Giá thép xây dựng tăng vọt vào năm 2021, ngay trước khi công trình bắt đầu. Bất kỳ dự án nào nằm trong “khu vực trọng điểm kiến trúc” của Washington đều phải trải qua nhiều vòng giám sát thiết kế, vốn có thể và đã khiến tiến độ bị chậm lại. Việc cải tạo các công trình được xây dựng từ thời New Deal cũng phải tuân thủ tiêu chuẩn an ninh liên bang được áp dụng sau vụ khủng bố ngày 11.9.2001.

Phức tạp nhất vẫn là những hạng mục dưới mặt đất.

Một phần công việc yêu cầu đào sâu. Việc mở rộng khuôn viên Fed bao gồm việc chuyển đổi một nhà để xe dưới tầng hầm tòa nhà Eccles thành không gian văn phòng bổ sung. Một phần mở rộng 5 tầng ở mặt bắc của tòa nhà East Building còn có thêm 4 tầng nằm dưới lòng đất — một “mẹo” phổ biến ở Washington, nơi chiều cao bị giới hạn và các tầm nhìn lịch sử được bảo vệ. Dưới bãi cỏ phía nam của tòa nhà East, một bãi đỗ xe 318 chỗ đang được xây dựng. Theo phần Hỏi đáp do Fed công bố, mực nước ngầm trong khu vực cao hơn dự kiến ban đầu của nhà thầu.

Việc xây tầng hầm mới dưới một công trình hiện hữu là một thử thách kỹ thuật lớn. Công ty Berkel and Company Contractors, chuyên về móng, đã phải hạ thấp bản móng mà tòa nhà đang đứng, đồng thời chống đỡ toàn bộ cấu trúc trong khi đào phần đất bên dưới. Công ty từ chối bình luận, nhưng một video trên YouTube cho thấy Berkel đã xây một hệ thống chống đỡ phía trên bản móng để phá dỡ và hạ sàn tầng hầm xuống hơn 6 mét. Công việc này cần tới 1.000 cọc vi mô — những phần móng bằng thép dùng trong điều kiện đất không phù hợp với cọc truyền thống.

Việc đào bới dưới các công trình lịch sử rất tốn kém. Một đề xuất gia cố tòa nhà Lâu đài Smithsonian từ thế kỷ XIX bằng cách mở rộng công trình xuống lòng đất từng được ước tính lên đến 2 tỉ USD trước khi bị hủy. Xây dựng dọc theo National Mall cũng rất phức tạp. Phần lớn đất ở khu vực này mới được lấp thêm chưa đầy một thế kỷ trước.

Theo nhà kiến trúc cảnh quan Phia Sennett viết trên trang của Quỹ Bảo tồn Di sản Quốc gia Mỹ, khu vực Tidal Basin và vùng lân cận được lấp đầy bằng trầm tích nạo vét từ sông Potomac và xây dựng trên hệ thống suối. Để hoàn thành Bảo tàng Lịch sử và Văn hóa Người Mỹ gốc Phi — hơn 60% nằm dưới lòng đất — các kiến trúc sư đã phải thiết kế một “bể khổng lồ” để chống nước ngầm tràn vào.

Chi phí xây dựng công trình bảo tàng đó, khai trương năm 2016, đã lên tới 540 triệu USD, cao hơn 50% so với dự kiến ban đầu. Dự án Đài tưởng niệm và Bảo tàng 11.9 tại New York, với yêu cầu kỹ thuật ngầm khắt khe và nhiều bên liên quan, có chi phí ban đầu lên đến 1 tỉ USD trước khi bị đình chỉ vào năm 2011. Mức chi phí cuối cùng được báo cáo là 700 triệu USD.

Trong phiên điều trần trước Quốc hội hồi tháng 6, Powell thừa nhận dự án là một thách thức lớn.

“Không ai đang tại chức lại muốn khởi công trùng tu lớn một tòa nhà lịch sử trong nhiệm kỳ của mình,” ông nói. “Chúng tôi quyết định thực hiện vì, thật lòng mà nói, khi còn là Thống đốc phụ trách hành chính, trước khi trở thành Chủ tịch, tôi đã thấy rõ mức độ xuống cấp của tòa nhà Eccles. Nó chưa bao giờ được cải tạo đúng mức. Nó không an toàn, và không chống thấm nước.”

Việc cải tạo Fed do Fortus thực hiện — một liên doanh giữa công ty tư vấn thiết kế Arcadis của Hà Lan và hãng kiến trúc Quinn Evans tại Washington. Arcadis chuyên về kỹ thuật và cơ sở hạ tầng nước. Quinn Evans từng dẫn dắt các dự án phục hồi phức tạp như Ga Trung tâm Michigan tại Detroit và trụ sở Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ. Cả hai công ty đều từ chối bình luận, chuyển câu hỏi cho Fed, và phía Fed cũng không phản hồi.

Thiết kế cho tòa nhà Eccles đã thay đổi đáng kể so với ban đầu. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, các kiến trúc sư theo đề xuất của Fed từng muốn dùng nhiều kính hơn, nhưng các thành viên do Trump bổ nhiệm tại Ủy ban Mỹ về Mỹ thuật đã yêu cầu sử dụng nhiều đá cẩm thạch trắng hơn để phù hợp với yêu cầu của Tổng thống về phong cách cổ điển cho các công trình liên bang mới. Yêu cầu dùng thêm đá cẩm thạch lần đầu được hãng tin AP đưa tin.

Trong một cuộc rà soát năm 2021 của Ủy ban Quy hoạch Thủ đô Quốc gia, một quan chức từ Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp Hoa Kỳ (GSA) nói rằng Fed đã vượt qua một quá trình giám sát “đầy sóng gió”.

“Họ thực sự đã bị thử thách đủ điều,” Mina Wright, giám đốc sáng lập Văn phòng Quy hoạch và Chất lượng Thiết kế của GSA nói. “Họ từng bị chỉ trích gay gắt ở một thời điểm mà tôi cho là không công bằng.”

— Với sự hỗ trợ từ Amara Omeokwe.