Việc sửa đổi Luật Quy hoạch đang được xem là bước điều chỉnh cần thiết để tháo gỡ các bất cập phát sinh trong 5 năm thực thi, đồng thời tạo nền tảng cho hệ thống quy hoạch hiện đại, linh hoạt và đồng bộ hơn.

Luật Quy hoạch 2017 từng được kỳ vọng sẽ chấm dứt tình trạng chồng chéo, phân mảnh giữa các cấp và ngành. Tuy nhiên, theo TS. Trương Văn Quảng, Phó Tổng Thư ký Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, quy định về tích hợp dù tiến bộ nhưng thiếu công cụ hỗ trợ và cơ sở dữ liệu đồng bộ khiến việc thực thi “dễ đi chệch hướng hoặc trở nên hình thức”. Thực tế cho thấy nhiều quy hoạch địa phương vẫn “cộng dồn chỉ tiêu” thay vì tính toán theo không gian tổng thể.

Sự thay đổi đơn vị hành chính cấp tỉnh – dự kiến giảm từ 63 còn 34 vào năm 2025 – cũng khiến nhiều bản quy hoạch có nguy cơ lạc hậu. Ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam, cho rằng cần có cơ chế linh hoạt để đảm bảo tính kế thừa và thích ứng, nếu không “nhiều quy hoạch sẽ phải viết lại từ đầu, gây tốn kém và làm chậm tiến độ phát triển”.

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đang được hoàn thiện theo hướng làm rõ mối quan hệ pháp lý giữa các loại quy hoạch, rút ngắn thời gian lập quy hoạch tỉnh xuống còn 24 tháng, bổ sung cơ chế xử lý xung đột và tăng quyền chủ động cho địa phương đi kèm trách nhiệm giải trình. Ngoài ra, luật mới sẽ mở rộng nhóm quy hoạch quốc gia lên 5, trong đó tách riêng quy hoạch không gian biển.

Trong khi đó, PGS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế – Tài chính của Quốc hội, nhấn mạnh cần đặt sửa luật trong tổng thể đổi mới tư duy phát triển không gian quốc gia, nhằm bảo đảm quy hoạch trở thành động lực thay vì rào cản cho phát triển kinh tế – xã hội.